Hiện tượng thừa lái và thiếu lái là một trong những nguyên nhân khiến xe ô tô bị mất kiểm soát lái khi vào cua. Khi xe vào cua sẽ sinh ra lực ma sát và phản lực với hướng chuyển động trên bề mặt tiếp xúc chính của lốp với mặt đường. Làm vùng tiếp xúc của lốp với mặt đường bị biến dạng, sự biến dạng bề mặt này tạo nên một góc ngược với góc cua của xe.
Góc tạo thành giữa đường biến dạng lốp xe và hướng chuyển động cả xe được gọi là góc trượt. So với góc trượt mặt lốp bánh trước và bánh sau sẽ biết được xe bị thừa lái hay thiếu lái.
Thiếu lái (Understeer) là hiện tượng khi xe ô tô vào cua, không ôm cua theo ý muốn của người lái mà có xu hướng đi chệch về hướng ngược lại của vòng cua.
Đây là hiện tượng hay gặp ở các xe dẫn động cầu trước và dẫn động 4 bánh. Khi vào cua quá nhanh, người lái đánh lái tương đối nhiều nhưng xe quay vòng/chuyển hướng rất chậm, quỹ đạo ôm cua sẽ không đúng như mong muốn.
Thiếu lái rất nguy hiểm vì khiến xe chệch hướng, dễ lao sang làn đường bên cạnh hoặc lao ra khỏi đường. Tuy nhiên trường hợp xe thiếu lái cũng có thể kiểm soát được không đòi hỏi nhiều kỹ năng và kinh nghiệm.
Do bánh trước bị trượt, không còn khả năng bám đường làm cho đầu xe bị chệch quỹ đạo vòng cua. Nguyên nhân do xe vào cua tốc độ nhanh, bởi quán tính nên xe tiếp tục di chuyển phương thẳng hoặc chuyển hướng rất ít.
Khi người lái không làm chủ tốc độ và cua không đủ vòng để tạo lực hướng tâm sẽ khiến bánh trước mất ma sát. Với những xe dẫn động bánh trước, do bánh trước là nơi chịu lực truyền trực tiếp nên cũng dễ sinh ra hiện tượng trượt cao hơn. Trong lúc xe đang trượt, việc phanh thật mạnh càng đẩy nhanh hơn tốc độ trượt của xe. Khi xe trượt ngang mép cua thì dù bó chặt vô lăng hết cỡ cũng sẽ không có tác dụng.
Cách xử lý khi xe bị thiếu lái là làm cách để 2 bánh trước có thể lấy lại được độ bám, do 2 bánh trước bị mất độ bám với mặt đường.
Các bước xử lý khi gặp tình huống này như sau:
Nhả chân ga để xe từ từ giảm tốc độ điều này sẽ khiến bánh xe không bị trơn trượt, đồng thời giảm lực quán tính. Chú ý không phanh gấp vì sẽ khiến xe bị bó cứng phanh và làm 2 bánh xe trước trở về trạng thái mất độ bám với mặt đường.
Ngoài nhả chân ga cho xe giảm tốc độ từ từ, thì hãy đánh vô lăng về hướng thẳng lái (ngược lại hướng ôm cua) để giảm căng cho 2 bánh trước, giúp 2 bánh trước lấy lại độ bám đường nhanh hơn. Khi cảm nhận xe bắt đầu lấy lại hoàn toàn độ bám với mặt đường thì lúc này mới bắt đầu đánh lái nhiều hơn về phía ôm cua.
Sử dụng hệ thống chống bó cứng phanh ABS trong những trường hợp vào cua tốc độ quá nhanh cũng là cách khắc phục thiếu lái rất hiệu quả. Nếu việc giảm tốc bằng cách nhả chân ga tự nhiên không giúp lấy lại độ bám nhanh như mong muốn thì hãy nhấp phanh nhẹ để tăng độ ma sát cho bánh. Lúc đó, ABS phát huy tác dụng, nhận ra 2 bánh trước bị trượt và sẽ phân bổ lực phanh về 2 bánh sau nhiều hơn nên 2 bánh trước sẽ không bị bó cứng.
Thừa lái hay dư lái (Oversteer) là hiện tượng đánh lái không nhiều nhưng xe quay vòng/chuyển hướng quá nhanh và đột ngột, có thể khiến xe chuyển động xoay ngang và gây lật xe. Xe bị thừa lái khi đột ngột dồn ga hoặc nhả chân ga hoặc phanh gấp khi vào cua.
Xe thừa lái do vào cua, bánh sau bị trượt, mất khả năng bám đường. Lúc này bánh sau sẽ trượt thẳng theo quỹ đạo cũ trong khi bánh trước lại đang chuyển hướng theo điều khiển từ vô lăng. Điều này khiến đầu xe quay vòng/chuyển hưởng, còn đuôi xe vẫn trượt thẳng. Đầu và đuôi xe không chuyển động cùng hướng.
Nguyên nhân xe thừa lái thường do xe di chuyển trong điều kiện đường trơn, vào cua quá gấp, tăng ga sớm, giảm ga đột ngột, phanh gấp ở giữa khúc cua. Khi phanh/dừng xe đột ngột, mũi xe chúi xuống, dồn trọng lượng chính lên giảm xóc trước và 2 bánh trước. Lúc này, 2 bánh sau mất độ bám ma sát, đuôi xe theo quán tính sẽ văng hình vòng cung.
So với hiện tượng thiếu lái thì xe bị thừa lái khó kiểm soát hơn. Cách xử lý như sau:
Các bước hỗ trợ xử lý xe bị thừa lái:
Trong điều kiện di chuyển bình thường, khá ít xảy ra tình trạng xe thừa lái, thiếu lái, tuy nhiên bạn cũng không nên chủ quan, vì có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Dưới đây là một số kinh nghiệm để tránh hiện tượng xe bị thiếu lái và thừa lái:
Mẫu crossover tinh chỉnh thiết kế, kích thước tổng thể nhỉnh hơn so với thế hệ cũ, và giá bán tăng 1.200 USD.
Phiên bản facelift 2023 của Toyota Corolla mang tới hàng loạt nâng cấp thẩm mỹ, công nghệ và đáng kể nhất là hệ thống truyền động cho thế hệ thứ 12 của dòng xe bán chạy nhất toàn cầu.
Land Rover Defender 130 vừa ra mắt có không gian cabin đủ rộng rãi cho 8 người ngồi cùng lúc.
Siêu xe hybrid của Ferrari lắp động cơ hybrid 2.9 V6 tăng áp kép kèm môtơ điện, tổng công suất 819 mã lực, tăng tốc 0-100 km/h trong 2,9 giây.
Khác với mẫu bán tải anh em D-Max, mẫu SUV Isuzu mu-X sẽ có nhiều tuỳ chọn về động cơ và phiên bản hơn ở thế hệ mới này.
@ Đối tác với Xe.Muabannhanh.com và BanHuuOTo.com
